Opieka nad dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej 

Dzieci są najbardziej wrażliwą i bezbronną częścią społeczeństwa. Wymagają troskliwej i stałej opieki. Dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej powinniśmy zapewnić odpowiednią pieczę i wysokiej jakości kompleksowe usługi przez całą dobę. 

Na dzień 31 grudnia 2023 r. w rejonie wileńskim pod opieką przebywało 214 dzieci tymczasowo pozbawionych opieki rodzicielskiej, z czego 62 dzieci zostało objętych opieką tymczasową, a 173 − opieką stałą. W placówkach rodzinnych przebywało 161 dzieci, a w placówkach opieki społecznej – 53. W 2022 r. liczba dzieci objętych opieką wynosiła 234, a w 2021 r. – 208. 

W 2023 r. 5 dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej zostało umieszczonych w rodzinach zastępczych, 8 w placówce opieki społecznej i 23 w środowisku rodzinnym. Obecnie około 75% dzieci objętych pieczą mieszka w rodzinach, a 25% w placówkach opieki społecznej. 

Samorząd Rejonu Wileńskiego nabył 5 domów, w których społeczne domy opieki dziecka działają na zasadzie rodzinnej. W styczniu przebywało w nich 45 dzieci. W 2023 r. pięcioro dzieci powróciło do swoich rodzin. 

W ubiegłym roku opieką społeczną objęto 13 wychowanków w wieku powyżej 18 lat, którzy przebywali w domach opieki społecznej, społecznych domach opieki dziecka i rodzinach zastępczych. 

Rada Samorządu podjęła decyzję o zwiększeniu maksymalnego poziomu finansowania kosztów opieki społecznej. Na dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej przypadnie ponad 2,5 tys. euro miesięcznie; w przypadku dziecka niepełnosprawnego oraz dziecka z zaburzeniami emocjonalnymi i behawioralnymi kwota ta wyniesie prawie 2,7 tys. euro miesięcznie. 

 

Mieszkania socjalne w Mickunach 

W Mickunach otwarto nowy budynek socjalny, w którym znajduje się 16 mieszkań od jedno- do czteropokojowych. 2 są przystosowane dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej. W budynku zamieszkają rodziny, które nie tylko będą mogły czuć się komfortowo, będą również aktywnie zaangażowane w działania lokalnej społeczności. Koszt projektu mieszkania socjalnego wyniósł około 1,4 mln euro. Z czego około 1 mln euro zostało sfinansowane przez UE. 

 

Społeczny dom opieki dziecka w Rukojniach 

Otwarto nowy społeczny dom opieki dla dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej. W piętrowym budynku znajdują się przestronne i przytulne pokoje. Na ogrodzonym i zagospodarowanym terenie znajduje się altana i plac zabaw. Społeczny dom opieki dziecka mieści się w odnowionym i zmodernizowanym budynku dawnego posterunku policji w Rukojniach. Na remont i adaptację placówki samorząd przeznaczył około 180 tys. euro. 

 

Ośrodki opieki dziennej dla dzieci 

Obecnie na terenie rejonu działa 15 ośrodków opieki dziennej dla dzieci, w których 306 dzieci korzysta z pomocy społecznej. Specjaliści ośrodków pomagają w rozwijaniu umiejętności społecznych dzieci, w rozwiązywaniu problemów rodzinnych, zapewniają wsparcie psychologiczne i inne indywidualne usługi socjalne.  

Samorząd Rejonu Wileńskiego zwiększa liczbę ośrodków opieki dziennej dla dzieci. W 2023 r. przeznaczył prawie 106 tys. euro na 12 czynnych ośrodków opieki dziennej dla dzieci, do których uczęszczało 259 dzieci. W 2022 r. działało 11 ośrodków opieki dziennej dla dzieci, do których uczęszczało 227 dzieci, a dofinansowanie samorządu wyniosło około 81 tys. euro. 

W 2023 r. prawo do prowadzenia działalności uzyskały trzy kolejne ośrodki opieki dziennej. Ich finansowanie rozpoczęło się w styczniu tego roku. 

 

Podwyższone wynagrodzenie dyżurnych opiekunów w ośrodkach opieki 

Zwiększając wynagrodzenia, chcieliśmy utrzymać osoby wykonujące ciężką i wymagającą pracę dyżurnych rodzin zastępczych i zachęcić nowe. Opiekunowie zastępczy zapewniają wysokiej jakości pieczę dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej w środowisku rodzinnym, z odpowiednią edukacją, wychowaniem i codzienną opieką. Opiekunowie zastępczy otrzymują od samorządu wynagrodzenie za świadczoną pomoc. W 2023 r. na ten cel przeznaczono ponad 460 tys. euro.  

 

Wsparcie dla dzieci z Ukrainy 

Samorząd Rejonu Wileńskiego nieustannie pomaga dotkniętym wojną ukraińskim dzieciom. Od marca 2022 r. 83 ukraińskich dzieci zostało umieszczonych pod opieką w rodzinach zarówno obywateli litewskich, jak i Ukraińców, którzy są spokrewnieni z dziećmi i znaleźli schronienie na Litwie. Na początku tego roku w rejonie wileńskim bez opieki rodzicielskiej pozostawało 19 dzieci z Ukrainy. 

 

Pomoc w powrocie na rynek pracy 

W 2023 r. z urzędu pracy do Samorządu Rejonu Wileńskiego skierowano 74 osoby. Zapewniono im wsparcie w przezwyciężeniu wyzwań życiowych, pomoc w powrocie na rynek pracy i integracji ze społeczeństwem. Wsparcie obejmowało indywidualne konsultacje psychologiczne, poradnictwo w zakresie uzależnień, spotkania motywacyjne w grupach i w zakresie indywidualnym. Kolejne osoby były zatrudnione w gminach do prac tymczasowych na okres od 2 do 6 miesięcy. Dawało to możliwość uzyskania poprzez pracę tymczasową zainteresowania stałym zatrudnieniem. 

 

Promujemy działalność organizacji społecznych i pozarządowych 

Samorząd promuje działalność organizacji społecznych i pozarządowych, zwiększa aktywność i zaangażowanie mieszkańców rejonu wileńskiego oraz wzmacnia współpracę z organizacjami społecznymi i pozarządowymi oraz mieszkańcami. W 2023 r. na działalność i usługi organizacji pozarządowych w rejonie wileńskim przeznaczono łącznie 1 mln 978 tys. euro (środki z budżetu państwa – 1 mln 166 tys. euro, środki z budżetu samorządu – 812 tys. euro). 

 

Ulgi podatkowe 

W 2023 r. osoby w wieku emerytalnym, osoby z niepełnosprawnościami i małoletnie bez zatrudnionej osoby w rodzinie otrzymały około 1 mln 273 tys. euro z tytułu zwolnienia z podatku gruntowego (w 2022 r. łączna ulga podatkowa wyniosła 1 mln 15 tys. euro).  

Rodziny wielodzietne otrzymały ponad 52 tys. euro z tytułu zwolnienia z podatku gruntowego (w 2022 r. – ok. 50 tys. euro). 

Kwota ulg z tytułu zwolnienia z podatku gruntowego udzielonych mieszkańcom za działki w obszarach mieszkaniowych, budynków mieszkalnych jednorodzinnych i bliźniaczych wyniosła ponad 1 mln euro (w 2022 r. – około 820 tys. euro). 

Pasażerowie publicznego transportu podmiejskiego skorzystali z ulg przyznanych przez Radę Samorządu Rejonu Wileńskiego. Ponad 500 000 pasażerów w wieku emerytalnym otrzymało 50% zniżki na bilety. Kwota przyznanych ulg wynosi około 345 tys. euro. Prawie 240 000 uczniów szkół ogólnokształcących i innych osób uprawnionych do 80% zniżki na bilety skorzystało ze świadczenia w wysokości około 310 tys. euro. Osoby powyżej 80. roku życia oraz osoby, które przybyły z Ukrainy w wyniku wojny, są uprawnione do 100% zniżki na bilety. Kwota ulgi wynosi około 180 tys. euro, a skorzystało z niej ponad 120 000 pasażerów. 

 

Wsparcie pieniężne i świadczenia socjalne 

Świadczenia pieniężne są jednym ze środków, które przyczyniają się do zmniejszenia ubóstwa i wykluczenia społecznego, łagodzą konsekwencje ubóstwa najbardziej wrażliwych grup społecznych i poprawiają sytuację finansową rodzin z dziećmi. Jednym z głównych celów świadczeń pieniężnych jest pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb osób, których dochody są niewystarczające i których zdolność do samodzielnego utrzymania jest ograniczona z obiektywnych przyczyn pozostających poza ich kontrolą. 

W 2023 r. wypłacono prawie 4 mln euro świadczeń socjalnych. Środki pochodziły z budżetu samorządu. Świadczenia co miesiąc otrzymywało około 2,5 tys. mieszkańców rejonu wileńskiego. Na rekompensatę kosztów ogrzewania mieszkań samorząd przeznaczył 3,37 mln euro. Rekompensata co miesiąc docierała do około 12 tys. osób. Mieszkańcy rejonu wileńskiego, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej, mogą liczyć na jednorazowe wsparcie. W 2023 r. na ten cel z budżetu samorządu przeznaczono 170 tys. euro. Świadczenie otrzymało około 900 mieszkańców. 

 

Liczba beneficjentów pieniężnych świadczeń socjalnych i wykorzystane środki: 

Rok	Osoby  (średnio w miesiącu)	Wykorzystano środków  (euro)	Liczba osób pobierających świadczenia socjalne w rejonie wileńskim (% od ogólnej liczby mieszkańców)
2019	2 369	2,3 mln	2,30
2020	1 963	2,1 mln	1,86
2021	2 853	3,5 mln	2,66
2022	2 601	3,7 mln	2,39
2023	2 500	3,9 mln	2,18

 

Sieć instytucji socjalnych oferuje szeroki zakres wsparcia  

Rejon wileński dysponuje rozległą siecią instytucji świadczących szeroki zakres usług socjalnych dla mieszkańców. W 2023 r. samorząd w celu zapewnienia działalności siedmiu placówek przeznaczył łącznie 5,19 mln euro (4,53 mln euro w 2022 r.). Niektóre usługi socjalne są nabywane od innych instytucji. Na ten cel w 2023 r. samorząd przeznaczył 0,7 mln euro. 

Centrum Usług Socjalnych Rejonu Wileńskiego świadczy następujące usługi: „Pomoc domowa”, „Usługa asystenta osobistego”, organizacja usług transportowych, środków wsparcia technicznego, wsparcia psychologicznego itp. Na działalność Centrum w roku 2023 r. przeznaczono 774 tys. euro. 

Centrum Dziennego Pobytu Osób Niepełnosprawnych w Niemenczynie świadczy usługi socjalne dla dorosłych osób niepełnosprawnych. W 2023 r. Centrum otrzymało nowy pojazd – autobus ze specjalnym wyposażeniem do przewozu osób niepełnosprawnych. Autobus został zakupiony przez Samorząd Rejonu Wileńskiego ze środków UE. Nowy autobus klasy M3 ma 52 miejsca siedzące. Samorząd na funkcjonowanie ośrodka w 2023 r. przeznaczył ponad 310 tys. euro. 

Centrum Usług Społecznych Wspólnoty Gminy Czarny Bór ma 4 pododdziały: Jednostka zajętości dziennej, Dom samodzielnego życia „Pod jednym dachem”, Zakład opieki społecznej świadczący usługi opieki dziennej w domu osoby niepełnosprawnej, Sekcja rekreacyjno-sportowa dla młodzieży. W 2023 r. wyremontowano pomieszczenia Domu samodzielnego życia „Pod jednym dachem” (urządzono kuchnię, odnowiono podłogi, oświetlenie, zainstalowano system wentylacji, pomalowano ściany), uzyskano licencję na świadczenie usług opieki dziennej dla dzieci niepełnosprawnych i ze znacznym stopniem niepełnosprawności, a liczbę etatów w placówce zwiększono do 93, co zapewni, że ośrodek będzie mógł obsługiwać do 100 beneficjentów opieki dziennej. Samorząd Rejonu Wileńskiego na funkcjonowanie ośrodka przeznaczył ponad 934 tys. euro. 

W 2023 r. w Domu Opieki Społecznej w Kosinie zatrudniono psychologa, który zapewnia indywidualne doradztwo, organizuje sesje grupowe wsparcia zdrowia psychicznego, prowadzi zajęcia terapii tańcem oraz udziela pomocy w zakresie komunikacji i problemów w relacjach. Dom opieki społecznej regularnie odwiedza ksiądz z parafii w Szumsku, który odprawia msze św., udziela sakramentów pokuty i namaszczenia chorych. W 2023 r. rozpoczęto świadczenie usług fizjoterapii. Samorząd na działalność ośrodka przeznaczył ponad 373 tys. euro. 

W Domu Opieki Społecznej w Podbrzeziu przy każdym łóżku w pokoju zainstalowano bezprzewodowy system alarmowy opieki pielęgniarskiej, co pozwala na usprawnienie opieki potrzebujących mieszkańców. Placówka została wyposażona w windę platformową, która umożliwia swobodne przemieszczanie się z parteru na pierwsze piętro oraz do kaplicy w piwnicy budynku. Samorząd Rejonu Wileńskiego na funkcjonowanie ośrodka przeznaczył 457 tys. euro, a na cel rozbudowy Domu Opieki Społecznej w Podbrzeziu przeznaczono 265 tys. euro. 

Pomoc dzieciom niepełnosprawnym i pozbawionym opieki rodzicielskiej świadczona jest w Centrum Dobrobytu Rodziny i Dziecka oraz Centrum Kryzysowym Rodziny i Dziecka.  

 

Rozwój placówek socjalnych 

Samorząd kontynuuje rozbudowę infrastruktury placówek socjalnych. Powstają domy grupowe, warsztaty społeczne/ośrodki dziennego pobytu. Obecnie powstają następujące domy grupowe: 

• gmina Rzesza, wieś Wielka Rzesza, ul. Mokyklos 10 (budowa nowego budynku, stan − w budowie); 

•  gmina Rzesza, wieś Pikieliszki, ul. Naujoji 1 (budowa nowego budynku, planowane rozpoczęcie działalności w III kwartale 2024 r.). 

Warsztaty społeczne/centrum dzienne:  

•  gmina Rzesza, wieś Wielka Rzesza, ul. Alyvų 20 (budowa nowego budynku, stan − w budowie).  

 

Dodatkowe paczki żywnościowe dla mieszkańców 

Administracja samorządu w okresie Świąt Bożego Narodzenia przeznaczyła 31,5 tys. euro na opłacenie paczek żywnościowych dla samotnych, seniorów oraz dzieci z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Kwota została rozdzielona między wszystkie 23 gminy Samorządu Rejonu Wileńskiego, które zajęły się zakupem paczek żywnościowych i ich dystrybucją wśród mieszkańców.  

 

Podziękowanie odznaczonym Orderem „Za Zasługi dla Litwy” 

Mer podziękował Aleksandrasowi Ilgūnasowi i Vilhelmie Kazak, mieszkańcom rejonu, którzy z okazji Dni Matki i Ojca otrzymali z rąk Prezydenta Ordery „Za Zasługi dla Litwy”. 

Oprócz dwójki własnych dzieci, A. Ilgūnas adoptował i wychował ponad 30 nieletnich. V. Kazak wychowała dwóch synów i wraz z mężem adoptowała dwie dziewczynki. Nagrodzeni mieszkańcy rejonu przygarnęli dzieci, które od najmłodszych lat potrzebowały rodzicielskiej i matczynej pomocy oraz uwagi. 

 

Czego możemy spodziewać się w 2024 roku? 

Samorząd będzie dążyć do przejęcia działki o powierzchni 0,75 ha, będącej obecnie własnością Krajowej Służby ds. Gruntów, we wsi Skojdziszki w gminie Niemież. Zostanie ona wykorzystana do budowy nowych mieszkań socjalnych (30 mieszkań). 

Samorząd planuje wynajmować mieszkania socjalne w Mickunach i Niemenczynie do czasu oddania bloku mieszkalnego do użytku. 

Trwają procesy zamówienia publicznego na prace kontraktowe budowy ośrodka opieki dziennej dla dzieci niepełnosprawnych we wsi Putiniszki (gmina Suderwa) oraz projektu ośrodka dziennego dla osób niepełnosprawnych we wsi Sorok Tatary (gmina Pogiry). 

Trwa rozbudowa Domu Opieki Społecznej w Podbrzeziu. 

Rozpoczęto opracowywanie zadania projektowego i wszczęto procedurę zmiany przeznaczenia działki pod budowę domu opieki społecznej dla osób starszych we wsi Stare Sioło (gmina Rukojnie).  

Powstaje dom grupowy opieki (etap I) dla osób z niepełnosprawnością umysłową lub intelektualną we wsi Pikieliszki (gmina Rzesza). Zakłada się, że dom rozpocznie działalność w 2024 r.  

Przewidziano założenie domu grupowego dla osób z niepełnosprawnością umysłową lub intelektualną (etap II), miejsce placówki – gmina Mariampol. Poszukiwane są jeszcze dwie lokalizacje dla utworzenia domu grupowego pobytu w samorządzie rejonu wileńskiego. 

Trwają prace budowlane warsztatu społecznego/centrum dziennego i domu grupowego pobytu (etap I) dla osób z niepełnosprawnością umysłową lub intelektualną we wsi Rzesza (gmina Rzesza). 

Wdrażany jest projekt „Przejście od opieki instytucjonalnej do usług społecznych w regionie stołecznym, Litwie Środkowej i Zachodniej”. Przeprowadzono postępowanie w zakresie świadczenia usługi warsztatów społecznych. Zapewnią je 2 instytucje: Centrum Dziennego Pobytu Osób Niepełnosprawnych w Niemenczynie oraz „Lobių dirbtuvės” Wspólnoty Arka w Wilnie. W celu zarządzania usługami dla osób z niepełnosprawnością umysłową i intelektualną planowane jest powołanie specjalisty, który będzie organizował wsparcie i usługi dla tych osób, zapewni im pomoc towarzyszącą, pomoże koordynatorowi ds. niepełnosprawności w samorządzie, zidentyfikuje rzeczywiste potrzeby osób niepełnosprawnych itp. 

Zainicjowano proces zarządzania przypadkami rodzin/osób niepełnosprawnych i zapewnienie niezbędnych usług. 

Trwają przygotowania do zamówienia usługi „Chronione mieszkanie, której celem są usługi doradztwa, mediacji, szkolenia w zakresie umiejętności społecznych i usługi wsparcia oraz miejsce zamieszkania w społeczności dla osoby niepełnosprawnej lub osoby opuszczającej system opieki, aby pomóc jej w odzyskaniu lub rozwoju umiejętności samodzielnego życia. 

Zostanie rozważone przystosowanie budynku byłej szkoły we wsi Wesołówka (gmina Podbrzezie) do świadczenia usług zdrowotnych lub społecznych.  

Aby wzmocnić politykę rodzinną i wesprzeć rodziny z nowo narodzonym dzieckiem, Rada zatwierdziła decyzję o wydaniu wyprawki dla niemowlaka o wyższej wartości, która wzrośnie z 50 do 150 euro na jedno dziecko. „Wyprawka dla niemowlaka” jest zestawem niezbędnych akcesoriów i środków do pielęgnacji niemowląt, które przydadzą się szczególnie w pierwszym roku jego życia.  

Do rady wpłynął także projekt decyzji w sprawie przyznania dodatkowego jednorazowego zasiłku (wypłaty) z tytułu urodzenia dziecka w samorządzie rejonu wileńskiego. Przewiduje się, że wypłata wyniesie 165 euro. 

W ramach projektu „Rozwój sieci społecznych domów opieki nad dziećmi w samorządzie rejonu wileńskiego” w gminie Niemenczyn wybudowano i wyposażono dwa domy mieszkalne, z których każdy pomieści maksymalnie 8 dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej. Jeden z domów jest przystosowany dla dzieci z niepełnosprawnością. Wdrożony projekt wyeliminował instytucjonalne domy dziecka w rejonie wileńskim, zapewniając im kompaktowe, przytulne społeczne domy opieki. Projekt był finansowany ze środków UE.